Tungumálaskóli Þrándheims

Þau sjá það ekki á henni. Hún er bara gömul kona sem skilur ekki norsku og bjargar sér varla á ensku. Þau hafa heyrt um stríðið en þau vita ekki að hún sá kattahræ á holóttum veginum í gær og þakkaði fyrir að það var ekki barn eins og í gær. Þau vita ekki að gærdagurinn átti eftir að versna. Þau vita ekki að bróðir hennar er í Svíþjóð og dóttir hennar í Bretlandi án þess að neinn viti af hverju. Hún gengur að síma, hvað kostar? Hvers virði eru þessir peningar hérna? Þetta hefur enginn útskýrt ennþá, eina sem hún veit er að norska orðið fyrir þakklæti er Takk. Þau keyra eftir endalausum götum og vegum sem eru allir hreinir. Takk. Hana langar að segja það, hana langar en hún getur það ekki. Ekki strax.

Síðbúin upprisa

Spánn gæti komist í úrslitaleik EM á eftir, ef þeir setja bara Cesc í byrjunarliðið. Í tilefni þess er ástæða til þess að byrja að blogga aftur, við erum að koma til Mostar ...

Nýja Sarajevo

Nú virðist guð kominn aftur, en því miður aðeins einn guð. Allah er ágætur, en Sarajevo er vön mörgum guðum, allra þjóða kvikindum - það er blóðið sem gefur borginni líf sitt, en eftir stríð sem ýtti þjóðarbrotum í burtu frá hvorum öðrum og losaði sig við flesta menntamenn borgarinnar á einu bretti þá á hún töluvert í að endurheimta sinn forna sjarma. Þú finnur ekki á mörgum stöðum jafn vel og hér hvað borg gæti verið frábær.

Ungfrú Sarajevo

„Hér er enginn guð lengur," sagði gömul kona við mig þegar ég kom síðast til Sarajevo. Fyrsta skiptið var fyrir vetrarólympíuleikana 1984. Þá var bros á hverju andliti, borgin var ósigrandi - krúnudjásn Balkansskagans sem heimurinn hafði loksins uppgötvað.
Þá var hún líka ung og falleg. Við dönsuðum við Wham! plötuna sem ég gaf henni, kæruleysislegt hvísl í Sarajevo-vetrinum árið 1984. En nú var hvíslið þrungið merkingu, George Michael hvíslar um ungfrú Sarajevo og aldrei var sumarið svo fagurt. En nú er hún gömul og titillinn annarar. Hún eltist á örskotsstund, þetta var umsátur um hjarta hennar og hún eltist um þrjátíu ár á einu ári, til þess eins að vernda hjartað fyrir óvinahermönnum. Sjálfur tilheyrði ég herdeild diktafóna og ljósmyndara, undan þeim hörfa allir á endanum.

Miladin

„Ahoj Rodjo!" sagði Miladin þegar hann þekkti ferðafélaga minn aftur, þeir höfðu hist í sömu borg mörgum árum fyrr. Miladin rekur í fornbókabúð í Ljubljana, hálf-serbneskur og hálf-múslímskur bosníubúi sem fannst Sarajevo ekki vera nógu mikil Sarajevo eftir stríðið - satt best að segja væri Ljubljana orðin meiri Sarajevo núna, gamli andinn með allra þjóða kvikindum í sátt og samlyndi væri nær honum hér heldur en í fortíðardraugnum sem hann kvað sína gömlu höfuðborg vera. Hann latti okkur samt ekki frá því að heimsækja borgina, okkar næsta áfrangastað. „Það þurfa allir að sjá Sarajevo að minnsta kosti einu sinni - og kannski er hún nógu falleg fyrir ykkur þegar hún þarf ekki lengur að keppa við fortíðina."

 --------

e.s. einhver sagði mér að stundum fengi maður komment á bloggið sitt. Ég hef ekki séð svoleiðis skelfilega lengi, hefur einhver hugmynd um hvernig þau líta út? 

Amma dreki

Drekarnir vakta Ljubljana öllum stundum. Sumir þeirra eru mennskir.

Suna

Ég vek hana. Hún heitir Suna, og ég átta mig á að ég hef bara vakið hana til hálfs. Hún segir mér frá Fatih, piltnum sem hún hafði ákallað, piltinum sem fór eitthvað til vestursins, Þýskalands, fara þeir ekki allir til Þýskalands. Litla Tyrklands. Stundum horfir hún á myndir af helförinni og veltir fyrir sér hvort tyrkir séu hinir nýju gyðingar, svo rifjar hún upp alla sína þýsku vini, róast. Fatih hefur það gott þarna, hún veit bara ekki hvort hann man sig enn. Hann man jú nafnið hennar, en man hann hana, líkamann hennar, orðin hennar, þetta dökka, brúna hár? Hún heldur áfram að hvísla, drafandi, og fljótlega veit ég ekki enn hvort orðin eiga við Fatih eða mig sjálfan.

Að ljúga í gegnum tennurnar

„Við bjuggum okkur til kerfi í skólanum. Í hvert skipti sem flokkshollur kennari kenndi okkur eða einhver flokksgæðingurinn bauð sjálfum sér í heimsókn til að messa yfir okkur þá rákum við tunguna út úr okkur til hálfs, þó þannig að hún varla sæist - og samsinntum öllu, kinkuðum kolli, sórum hollustu okkar. Tungan var okkar lygamerki, þessi tungubroddur sem þú sást aðeins ef þú fylgdist vel með. Við gerðum þetta líka ef við töldum þá vera að hlera, tungubroddurinn var leiðréttingin, við lugum með tununni en leiðréttum lygina og bjuggum til sannleika með tungubroddinum." Þannig segir Ondrej mér að þeir hafi uppgötvað kaldhæðnina, en ekki síður mátt orðanna, blæbrigði þeirra, hverfuleika og allar innbyggðu lygarnar. En sumir uppgötvuðu þetta aldrei, sumir sögðu það sem þeim fannst og aðrir fóru hægt og rólega að meina það sem þeir sögðu. Hann var aldrei alveg viss um hvor hópurinn hefði verið ógæfusamari.

Gömul tækni

„Af hverju er hundur að baða sig í sólinni fallegur en maður að taka út úr hraðbanka kjánalegur?"* Þessi spurning Ethan Hawke laust niður í hausinn á mér fyrir tilviljun þegar Doddi gerði sig líklegan til þess að taka pening fyrir lestarmiðanum út úr hraðbanka. Og ég tók mynd. Hún var óþarflega skyggð, ég hafði ekki nógan tíma og við vorum í dimmum undirgöngum - og ég trúi ekki á uppstilltar myndir. En hann var ekki jafn kjánalegur og ætla mætti - líklega voru hraðbankar kjánalegri fyrir fimmtán árum, þegar þeir voru enn nýir. Nútíminn er óttalega kjánalegur, sérstaklega nýjasta tækni, hún nær ekki nostalgíu hins gamla, sannleika nútímans né draumsýn vísindaskáldskaparins. Hún er einfaldlega hálf hallærisleg. En síðan verður hún hversdagsleg - á meðan enn önnur tækni verður nostalgíunni að bráð, Donkey Kong maður - nördar að berjast um heimsmetið - já, nú finnst okkur það fallegt.
En Doddi er að fara, heim. Maður er orðinn brynjaður en þetta var fjandi langt, þessi bælda tilfinning, söknuður, gerir jafnvel vart við sig - nú þurfum við Ásgeir að fara að finna annað og nýtt fólk til þess að við gerum ekki hvorn annan brjálaðan.

*eftir minni úr Before Sunrise, kannski var það ekki hundurinn sem var fallegur, en hraðbankar gerðu a.m.k. engum greiða ...

Stúlknasveitin og hafið

„Fídel skiptir ekki máli, það er langt síðan hann hætti að skipta máli." Þær eru þrjár, kúbönsku systurnar sem sungu fyrir okkur á barnum í Prag og ég verð eftir um stund á meðan Ásgeir og Doddi fara á næsta bar. Þær segja mér að Castro sé grýla sem notuð sé fyrir vestrið, fyrir þau skipti hann, persónan, sáralitlu máli. Sumir kúbverjar halda vissulega að fall Castrós sé upphafið af endalokum kúbverska kommúnismans, þær telja þetta aðeins örlitla stefnubreytingu, ef það. En þær fóru ekki út af fátæktinni, ófrelsinu.
„Nei, við fórum út af ævintýrunum. Hemmingway var alltaf á Kúbu, hann lifði fyrir ævintýrin og við drukkum þau í okkur, pabbi geymdi Hemingway-safnið og Steinbeck-safnið niðrí kjallara - það var hans Ameríka." Steinbeck skrifaði um fátæktina, harkið, þeim fannst hans Ameríka vera þeirra Kúba - og langaði ekki að skrifa þær sögur upp á nýtt. „Þannig að við fórum út, við vildum finna okkar Kúbu." Og þær voru enn að leita, þessi Hemingwayska stúlknasveit sem var eins nálægt hafinu og hægt var að komast í þessu sjávarlausa landi í miðri Evrópu.